หลายคนอาจเคยมีช่วงเวลาที่รู้สึกเหนื่อยง่ายโดยไม่ทราบสาเหตุ ทั้งที่นอนครบ ออกกำลังกายบ้าง และพยายามดูแลตัวเองแล้ว แต่ร่างกายกลับยังไม่สดชื่นเหมือนเดิม ความรู้สึกเหล่านี้มักไม่ได้เกิดจาก “ความขี้เกียจ” หรือ “อารมณ์ล้า” เพียงอย่างเดียว แต่อาจเกี่ยวข้องกับ พลังงานระดับเซลล์ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของแนวคิด Mitochondrial Booster ที่มองว่าต้นทางของพลังงานทั้งหมด เริ่มต้นจากการทำงานของ “ไมโทคอนเดรีย” ออร์แกเนลล์ที่สร้างพลังงานให้ร่างกาย
ไมโทคอนเดรียมักถูกเปรียบว่าเป็น “โรงงานพลังงานของเซลล์” เพราะมีหน้าที่ผลิตพลังงานในรูปของ ATP ซึ่งเป็นพลังงานที่เซลล์ใช้ในการทำงานเกือบทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการทำงานของสมอง หัวใจ กล้ามเนื้อ การลำเลียงสารอาหาร หรือแม้แต่กระบวนการฟื้นฟูตัวเองในระดับเซลล์
อวัยวะที่ต้องใช้พลังงานสูง เช่น สมองและหัวใจ จะมีไมโทคอนเดรียจำนวนมากเป็นพิเศษ ดังนั้นการที่ไมโทคอนเดรียทำงานลดลงเพียงเล็กน้อยก็สามารถส่งผลต่อความรู้สึกของเราทั้งร่างกายได้
พลังงานของเราไม่ได้ลดลงโดยบังเอิญ แต่เกิดจากหลายปัจจัยที่สะสมกันเป็นเวลานาน โดยมีสองปัจจัยสำคัญที่สุด ได้แก่
เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ไมโทคอนเดรียจะฟื้นตัวได้ช้าลง และบางส่วนอาจเสื่อมลงตามธรรมชาติ ส่งผลให้พลังงานที่ผลิตได้ลดลง
NAD+ เป็นโมเลกุลสำคัญที่ช่วยให้ไมโทคอนเดรียผลิตพลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ระดับของ NAD+ จะลดลงเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น โดยเฉพาะหลังช่วงอายุประมาณ 30 ปี
ปัจจัยที่ทำให้ NAD+ ลดลงเร็วกว่าปกติ ได้แก่
เมื่อปัจจัยเหล่านี้เกิดขึ้นร่วมกัน ร่างกายจะค่อย ๆ ผลิตพลังงานได้น้อยลง จนปรากฏเป็นความล้าที่พบได้ทั่วไปในชีวิตประจำวันของหลายคน
NAD+ ทำหน้าที่เหมือน “ผู้ช่วยสำคัญ” ที่ทำให้ไมโทคอนเดรียสามารถสร้างพลังงานได้อย่างต่อเนื่อง โดยมีหน้าที่สำคัญหลายอย่าง เช่น
ดังนั้นเมื่อระดับ NAD+ ลดลง ร่างกายจึงรู้สึกอ่อนล้า ฟื้นตัวช้า และมีพลังงานลดลงตามไปด้วย
งานวิจัยด้านเวชศาสตร์เซลล์พบว่าความล้าเรื้อรังจำนวนมากมีจุดเริ่มต้นจากการที่ไมโทคอนเดรียทำงานหนักเกินไปหรือเสียหาย ซึ่งสามารถอธิบายง่าย ๆ ได้ดังนี้
เมื่อร่างกายเผชิญความเครียด นอนหลับไม่เพียงพอ หรือได้รับมลพิษบ่อย ๆ ไมโทคอนเดรียจะตอบสนองโดยการทำงานหนักขึ้น ซึ่งอาจทำให้ประสิทธิภาพลดลง
เมื่อไมโทคอนเดรียเริ่มอ่อนล้า ATP จะถูกผลิตได้น้อยลง ส่งผลให้ร่างกายรู้สึกหมดพลังและฟื้นตัวได้ช้ากว่าปกติ
สัญญาณเหล่านี้อาจแตกต่างในแต่ละคน แต่ที่พบได้บ่อย ได้แก่
เมื่อร่างกายอยู่ในภาวะพลังงานต่ำเป็นเวลานาน เซลล์จะซ่อมแซมตัวเองได้ช้าลง และทำให้เกิดความล้าที่ต่อเนื่องกันหลายวัน
งานศึกษายุคใหม่เสนอว่าไมโทคอนเดรียมีบทบาทต่อการตอบสนองต่อความเครียดและอารมณ์ของร่างกาย เช่น
แนวคิดนี้อยู่ในสาขาที่เรียกว่า Mitochondrial Psychobiology ซึ่งช่วยเปิดมุมมองใหม่เกี่ยวกับความล้าเรื้อรังและสุขภาพจิตในระดับเซลล์ แม้ยังอยู่ในขั้นพัฒนา แต่เพิ่มความเข้าใจต่อระบบพลังงานของร่างกายได้มากขึ้น
โรงพยาบาลพระรามเก้า (ชั้น 3 อาคาร A)
Q: NAD+ คืออะไร และมีบทบาทอย่างไรต่อร่างกาย?
A: NAD+ เป็นโมเลกุลสำคัญที่ช่วยให้เซลล์สร้างพลังงานและสนับสนุนกระบวนการซ่อมแซมภายในร่างกาย
Q: ทำไมเมื่ออายุมากขึ้น เราจึงรู้สึกพลังงานลดลง?
A: อายุที่เพิ่มขึ้นทำให้การฟื้นตัวของไมโทคอนเดรียช้าลงและระดับ NAD+ ลดลง จึงส่งผลต่อพลังงานที่ร่างกายผลิตได้
Q: สัญญาณที่บ่งบอกว่าไมโทคอนเดรียอาจทำงานลดลงคืออะไร?
A: เหนื่อยง่าย ฟื้นตัวช้า สมองล้า หรือรู้สึกพลังงานลดลงต่อเนื่องเป็นสัญญาณที่พบได้บ่อย
Q: ดูแลไมโทคอนเดรียได้อย่างไร?
A: นอนให้ดี ออกกำลังกาย จัดการความเครียด และเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพระดับเซลล์
Q: การเสริม NAD+ ช่วยเรื่องพลังงานได้หรือไม่?
A: งานวิจัยบางส่วนพบว่าการเพิ่มระดับ NAD+ อาจช่วยสนับสนุนสมดุลพลังงานระดับเซลล์ แต่ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
Q: ความเครียดส่งผลต่อไมโทคอนเดรียจริงไหม?
A: ความเครียดเรื้อรังสามารถลดประสิทธิภาพของไมโทคอนเดรียได้ ซึ่งอาจสัมพันธ์กับความล้าและการฟื้นตัวที่ช้าลง
Q: อายุมีผลต่อสุขภาพระดับเซลล์อย่างไร?
A: เมื่ออายุมากขึ้น ระดับ NAD+ และประสิทธิภาพการสร้างพลังงานลดลงตามธรรมชาติ
Q: ควรปรึกษาแพทย์เมื่อใด?
A: เมื่อมีความล้าเรื้อรังหรืออาการกระทบการใช้ชีวิต ควรประเมินกับแพทย์เพื่อหาสาเหตุและแนวทางดูแลที่เหมาะสม
Zinc หรือ แร่ธาตุสังกะสี ถือเป็นสารอาหารที่เป็น พระเอก
มะเร็งบางชนิดมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรม โดยปกติแล้วทุกคนมียีนก่อมะเร็งที่ติดตัวมาตั้งแต่กำเนิดเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว แต่ไม่ได้ทำให้เป็นมะเร็ง ขึ้นอยู่ที่ว่ายีนนั้นจะกลายพันธุ์จนก่อให้เกิดมะเร็งหรือไม่ ปัจจุบันการตรวจยีนหรือ
ในยุคที่สุขภาพเป็นเรื่องสำคัญอันดับต้นๆ การตรวจสุขภาพจึงเป็นเหมือนเช็คลิสต์ประจำปีที่หลายคนให้ความสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มคนรักสุขภาพที่ต้องการดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอ อย่างไรก็ตาม การตรวจสุขภาพประจำปีแบบเดิมๆ
